Wat is circulariteit?

Afval & Materialen

Circulair ondernemen betekent dat je grondstoffen en producten niet ziet als wegwerpartikelen, maar als materialen die steeds opnieuw gebruikt kunnen worden. In de traditionele, lineaire economie volgen we de weg van produceren, gebruiken en weggooien. Dit leidt tot afval, verspilling en een groeiende vraag naar nieuwe grondstoffen. Een circulaire economie breekt met dat patroon. Hier blijven producten, onderdelen en materialen zo lang mogelijk in de kringloop, waardoor afval tot een minimum wordt beperkt en waarde behouden blijft.

Hoe werkt een circulaire economie?

In een circulair systeem worden producten en processen zo ontworpen dat ze langer meegaan en na gebruik eenvoudig te repareren of te hergebruiken zijn. Wanneer een product niet meer bruikbaar is, worden onderdelen of materialen zoveel mogelijk opnieuw ingezet. Zo kan hout dat niet meer geschikt is als meubel, verwerkt worden tot plaatmateriaal, en kan plastic afval worden omgesmolten tot nieuwe verpakkingen. Ook energie- en waterstromen worden circulair benaderd: restwarmte of restwater uit productieprocessen wordt niet verspild, maar opnieuw gebruikt in de eigen bedrijfsvoering of gedeeld met anderen.

R-ladder als hulpmiddel

Een hulpmiddel om circulair werken concreet te maken, is de zogenoemde R-ladder. Deze laat zien hoe je slim en in volgorde van impact met grondstoffen kunt omgaan. Helemaal bovenaan staat Refuse: het weigeren van onnodige producten of materialen. Daarna volgen Rethink en Reduce, waarbij je slimmer ontwerpt en minder grondstoffen verbruikt. Verder naar beneden staan strategieën als Reuse (hergebruik), Repair (reparatie) en Refurbish (opknappen) of Remanufacture (herproduceren met oude en nieuwe onderdelen). Als laatste optie kijk je pas naar Recycling, of als het echt niet anders kan, verbranding met energieterugwinning.
De kern van circulair werken ligt dus in het voorkomen van afval en verspilling. Elke grondstof die je niet gebruikt, levert direct een besparing op – financieel en ecologisch. Het helpt om jezelf te blijven afvragen: heb ik dit product of deze dienst eigenlijk wel nodig? Wat je niet inkoopt of produceert, hoef je later ook niet te verwerken.

Circulair ondernemen in de praktijk

Circulair werken klinkt vaak abstract, maar in de praktijk zijn er veel laagdrempelige stappen mogelijk. Denk aan het inzetten van retourverpakkingen in de logistiek, het verhuren van producten in plaats van verkopen, of het delen van machines en faciliteiten met andere bedrijven op hetzelfde bedrijventerrein. Ook inkoop speelt een grote rol: door circulaire producten en diensten in te kopen, stimuleer je de markt en zorg je dat jouw eigen bedrijfsvoering duurzamer wordt. Vaak blijkt dat kleine aanpassingen al leiden tot besparingen en nieuwe samenwerkingen.

Wil je als ondernemer direct aan de slag? Kijk dan op de pagina van het programma 'Van afval naar grondstof' https://vangbuitenshuis.nl/. Hier vind je veel informatie over de kansen om reststromen te hergebruiken, afval te verminderen en beter te scheiden.

Benieuwd hoe jouw bedrijf de eerste circulaire stappen kan zetten? Neem contact op met geerke@ikv.nu om de mogelijkheden te verkennen.